Pamięć zbiorowa obejmuje zarówno zdarzenia, z których narody czerpią dumę, jak i zdarzenia, będące powodem do wstydu. Narody podtrzymują pamięć czynów chwalebnych, a wypierają z niej zdarzenia haniebne, pamięć nie jest bowiem bezstronnym >>historykiem narodu<<, lecz służy podtrzymywaniu kolektywnego Ja. O Polakach sądzi się, że mają do swej przeszłości stosunek apolegetyczny i są odporni na to, co przeszkadza im w samouwielbieniu. Sądzi się też, że w ich wyobrażeniach o sobie ważne miejsce zajmuje przekonanie o wyjątkowości narodu polskiego, o jego szczególnym bohaterstwie i wyjątkowej skali cierpień, których doznał. Sprawy te OBOP, a potem TNS OBOP badał już wcześniej (1996, 2006, 2008). Tym razem, w sondażu zrealizowanym w dniach 7-10 maja 2010 r., zbadano je w miesiąc po tragicznej katastrofie smoleńskiej i po okresie wzmożenia i publicznego wyrażania uczuć narodowych. Czy okoliczności te wywarły wpływ na myślenie Polaków o sobie?. O tym mówi niniejszy raport.